ทานวิตามินซีมากเกินไปทำให้เกิดผลข้างเคียงได้จริงหรือ

ทานวิตามินซีมากเกินไปทำให้เกิดผลข้างเคียงได้จริงหรือ?

วิตามินซีถือเป็นสารอาหารสำคัญอีกชนิดที่พบได้มากในผลไม้และผัก โดยมีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน การรักษาบาดแผล การรักษากระดูก และการทำงานของสมอง อย่างไรก็ตาม มีคนจำนวนไม่น้อยที่ทานวิตามินซีในรูปแบบของอาหารเสริมเพื่อป้องกันโรคหวัด แต่หากทานมากเกินไป ก็สามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ในบางกรณีค่ะ

วิตามินซีเป็นวิตามินที่ละลายน้ำได้ และไม่สะสมในร่างกาย ซึ่งน้ำจะทำหน้าที่ลำเลียงวิตามินซีไปยังเนื้อเยื่อ หากมีวิตามินซีส่วนเกิน ก็จะถูกขับออกมาพร้อมกับปัสสาวะ เนื่องจากร่างกายของเราไม่ได้เก็บหรือสร้างวิตามินซีขึ้นมาเอง จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมคุณควรทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินซีทุกวัน

ทานวิตามินซีมากไปอาจส่งผลต่อระบบทางเดินอาหาร
ในบางครั้งการทานวิตามินซีมากเกินไปสามารถทำให้เกิดปัญหาเช่นกัน เช่น ระบบทางเดินอาหารทำงานผิดปกติและการเกิดนิ่วในไต อย่างไรก็ตาม คนส่วนใหญ่อาจไม่จำเป็นต้องทานวิตามินซีในรูปแบบของอาหารเสริม เพราะเราสามารถได้รับวิตามินชนิดนี้ผ่านการทานอาหารสด โดยเฉพาะผลไม้และผัก

โดยทั่วไปแล้วผลข้างเคียงที่เกิดจากการทานวิตามินซีมักมาจากการทานวิตามินที่อยู่ในรูปแบบของอาหารเสริมมากกว่าการทานอาหารสด คุณอาจมีอาการที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารหากทานวิตามินซีมากกว่า 2,000 มิลลิกรัมในครั้งเดียว ซึ่งตัวอย่างอาการที่พบได้บ่อยที่สุดเมื่อทานวิตามินซีมากเกินไปคือ ท้องเสียและคลื่นไส้

หากระบบทางเดินอาหารมีปัญหาเนื่องจากมีการทานวิตามินซีมากเกินไป ก็ให้ลดปริมาณหรือหลีกเลี่ยงการทานวิตามินซีเสริม  วิตามินซีอาจทำให้เกิดภาวะเหล็กเกิน  วิตามินซีเป็นสารอาหารที่ช่วยให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กดีขึ้น โดยสามารถจับกับธาตุเหล็กแบบ Non-heme ซึ่งพบได้ในอาหารจำพวกพืช ทั้งนี้ร่างกายจะไม่ดูดซึมธาตุเหล็กแบบ Non-heme ได้อย่างมีประสิทธิผลเท่ากับธาตุเหล็กแบบ Heme ซึ่งพบได้ในผลิตภัณฑ์จากสัตว์

วิตามินซีจะจับกับธาตุเหล็กแบบ Non-heme ทำให้ร่างกายดูดซึมได้ง่ายขึ้น ซึ่งมีงานวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่า การดูดซึมธาตุเหล็กเพิ่มขึ้น 67% เมื่อทานวิตามินซี 100 มิลลิกรัม พร้อมกับอาหาร

อย่างไรก็ตาม คนที่มีภาวะที่ทำให้เสี่ยงต่อการมีธาตุเหล็กสะสมในร่างกายเพิ่มขึ้น เช่น Hemochromatosis ควรระวังเกี่ยวกับการทานวิตามินซีแบบอาหารเสริม หากพิจารณาภายใต้สภาวการณ์นี้ การทานวิตามินซีมากเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะธาตุเหล็กเกิน ซึ่งสามารถทำให้เกิดความเสียหายต่อหัวใจ ตับ ตับอ่อน ไทรอยด์ และระบบประสาทส่วนกลางอย่างร้ายแรง

ทานวิตามินซีแบบอาหารเสริมมากเกินไปอาจทำให้เกิดนิ่วในไต
วิตามินซีส่วนเกินจะถูกขับออกจากร่างกายในรูปของออกซาเลท (Oxalate) โดยปกติแล้วเราสามารถพบสารชนิดนี้ได้ในปัสสาวะ แต่ในบางสภาวการณ์ ออกซาเลทอาจจับกับแร่ธาตุ และก่อตัวเป็นคริสตัลที่สามารถทำให้เกิดนิ่วในไต

การทานวิตามินซีมากเกินไปอาจทำให้ออกซาเลทในปัสสาวะเพิ่มขึ้น จึงเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดโรคนิ่วในไตได้นั่นเอง ซึ่งมีงานวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่า ผู้ใหญ่ที่ทานวิตามินซีแบบอาหารเสริม 1,000 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 6 วัน มีปริมาณของ ออกซาเลทที่ร่างกายขับออกมาเพิ่มขึ้น 20%

ทานวิตามินแค่ไหนถึงเรียกว่ามากเกินไป?
เนื่องจากวิตามินซีสามารถละลายได้ในน้ำ และร่างกายจะขับวิตามินส่วนเกินภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังจากที่ทาน จึงค่อนข้างเป็นเรื่องยากที่คุณจะทานวิตามินซีมากเกินไป นอกจากนี้ยังแทบเป็นไปไม่ได้ที่คุณจะได้รับวิตามินซีมากเกินไปจากการทานอาหารเพียงลำพัง ถ้าอธิบายให้เห็นภาพ การที่คุณจะทานวิตามินซีเกินขีดจำกัดที่ยอมรับได้คือ คุณจำเป็นต้องทานส้ม 29 ลูก หรือทานพริกหยวก 13 ลูก

หากคนที่มีสุขภาพดีทานวิตามินซีมากเกินไป โดยปกติแล้ววิตามินซีส่วนเกินจะถูกกำจัดออกจากร่างกาย อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงที่จะได้รับวิตามินซีเกินขนาดจะสูงขึ้นเมื่อเราทานวิตามินซีในรูปแบบอาหารเสริม และเป็นไปได้ที่จะมีการทานวิตามินซีมากเกินไปในบางสถานการณ์ เช่น คนที่เป็นภาวะที่ทำให้เสี่ยงต่อการเป็นภาวะธาตุเหล็กเกินเพิ่มขึ้น หรือคนที่มีแนวโน้มเป็นนิ่วในไตควรระวังการทานวิตามินซี

ผลข้างเคียงจากการทานวิตามินซีดูเหมือนจะเกิดขึ้นเมื่อมีการทานวิตามินซีมากกว่า 2,000 มิลลิกรัม เช่น ทางเดินอาหารมีปัญหาและการเป็นโรคนิ่วในไต อย่างไรก็ตาม หากคุณเลือกที่จะทานวิตามินซีแบบอาหารเสริม ก็ควรจำกัดปริมาณการทานไม่ให้เกินกว่า 100% ของปริมาณที่ร่างกายต้องการต่อวัน ซึ่งก็คือ 90 มิลลิกรัม สำหรับผู้ชาย และ 75 มิลลิกรัม สำหรับผู้หญิง

แหล่งที่มา
https://www.healthline.com/nutrition/side-effects-of-too-much-vitamin-c#vitamin-c